Choroba ta wywołana jest przez wzrost odczynu wody powyżej poziomu 9 lub 10. Do zdarzenia tego może dojść gwałtownie (bezpośredni skok o kilka oczek w skali) lub na przestrzeni dłuższego czasu (skok pH jest stopniowy). W pierwszym przypadku ryby zazwyczaj od razu zaczynają dziwnie się zachowywać i sygnalizować niepokojące oznaki. W przypadku drugim objawy choroby mogą się pojawić dopiero po dłuższym czasie lub tylko w przypadku, gdy wpuszczamy do akwarium nowe ryby albo trzymamy w nim już wiekowych pupili o osłabionym systemie odpornościowym (pozostałe ryby mogą się w pewnym stopniu przystosować do nowych warunków). Bardzo często do objawów choroby zasadowej można dołączyć objawy wywołane przez działanie wysokiego stężenia amoniaku. Dzieje się tak dlatego, że w wodzie alkalicznej zachodzą niekorzystne procesy zamiany jonów amonowych na toksyczny amoniak.
2. Rodzaj choroby - typ
Jest to choroba wywołana czynnikami środowiskowymi.
3. Przyczyna
Przyczyną choroby zasadowej jest wzrost odczynu wody (pH).
4. Okoliczności sprzyjające rozwojowi choroby zasadowej
zastosowanie elementów dekoracyjnych w postaci muszli, wapiennych skał, wapiennego podłoża lub innych minerałów
obfita obsada roślinna przy zastosowaniu intensywnego oświetlenia
glony
obniżona zawartość dwutlenku węgla rozpuszczonego w wodzie
mała zdolność buforowa wody
5. Objawy
niezdarne ruchy ryby, skurcze mięśni
apatia
przyspieszone poruszanie pokrywami skrzelowymi, przebywanie tuż pod powierzchnią wody
nadmierne wydzielanie śluzu
brak apetytu
6. Metody leczenia choroby zasadowej
Po stwierdzeniu zbyt wysokiego pH w naszym akwarium podstawowym zadaniem jest wyeliminowanie przyczyny, która ten stan spowodowała (np. za duża ilość wapiennych elementów dekoracyjnych). Następnie po dokładnym sprawdzeniu wszystkich parametrów wody (głównie pH, twardość wody, azotany, azotyny i amoniak) podmieniamy systematycznie jej część (do dwóch razy dziennie po 30%) lub nawet całość. W pierwszym przypadku nie musimy usuwać ryb z wody, w drugim jest to konieczne. Po każdej podmianie przeprowadzamy kontrolę odczynu wody oraz pozostałych jej parametrów, a podczas całego procesu intensywnie ją przewietrzamy. Woda, na którą podmieniamy powinna mieć odczyn obojętny (pH=7). Ponieważ układ odpornościowy naszych ryb mocno osłabł, wskazane jest zastosowanie odpowiednich preparatów witaminowych i uzdatniających wodę (np. Tetra AquaSafe, Aqua Art Safe Water, Sera Aquatan, Tetra Vital, Tropical Multimineral itp.). Jeżeli nie zmagamy się z wysoką zasadowością wody (ogólnie twardością węglanową) możemy spróbować zakwasić wodę stosując CO2 lub umieszczając torf w wodzie (np. w woreczku). W przypadku uszkodzenia skrzeli ryb osobniki te poddajemy eutanazji.
7. Uwagi dotyczące tej choroby
Woda w zależności od swojego składu (przede wszystkim ilości wodorowęglanów, węglanów, wodorotlenków, krzemianów, fosforanów: wapnia, magnezu, żelaza, manganu, sodu, potasu - czyli zasadowości) ma różną zdolność buforową. Jeżeli woda posiada odpowiednią zasadowość (w uproszczeniu twardość węglanową - są to tylko wodorowęglany i węglany wapnia oraz magnezu) jej zdolność buforowa może absorbować i neutralizować dodawany kwas bez znaczącej zmiany pH. Inaczej mówiąc im zasadowość jest wyższa, tym woda charakteryzuje się większą stabilnością odczynu (jest mniej podatna na zmiany pH wody wywołane intensywną fotosyntezą roślin, podawaniem CO2czy stosowaniem torfu). W przypadku, gdy posiadamy wodę z dużą zasadowością i zmagamy się z dużym pH, obniżanie go za pomocą kwasów chemicznych lub innych środków do tego służących (dostępnych w sklepach zoologicznych) mija się z celem (bufor zneutralizuje kwas, a pH ani drgnie).
Jeżeli nie znamy pochodzenia podłoża i/lub elementów dekoracyjnych, możemy sprawdzić ich pH za pomocą testu z użyciem octu. Polewamy nasze elementy octem (jest to wodny r-r kwasu octowego). Jeżeli pojawi się reakcja (bąbelkowanie) nasze wyposażenie jest alkaliczne.
8. Zapobieganie
systematyczne kontrolowanie parametrów wody
systematyczna podmiana części wody
dążenie do stworzenia równowagi biologicznej w naszym zbiorniku
świeżo zakupione ryby stopniowo przyzwyczajamy do nowych warunków w naszym akwarium (przez kilka dni powinniśmy je trzymać w wodzie o takim pH, w jakiej do tej pory przebywały i dopiero potem stopniowo ten odczyn zmieniać - z intensywnością 0,3 skali na dobę)
9. Linki zawierające dodatkowe informacje na temat choroby zasadowej
